Usa ka Pakighinabi Bahin Sa Edukasyon Sa Pilipinas

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (3)

1. Timailhan n. Signs, manifestations, wonders, powers, miracles

• Ang wala gidahom nga pagbag-o sa panahon usa ka timailhan sa nagkagrabeng Global Warming.

2. Tikyaob v. Turn upside down, capsize, run turtle, run aground

• Tungod sa kadako sa balod ug kakusog sa hangin, nitikyaob ang barkong MV Princess of the Stars.

3. Waldas v. To spend the money without limit, clandestinely

• Dili angay magpataka ug waldas sa kuarta ilabi na karon nga lisod na ang panginabuhi.

4. Yam-id v. To mock or ridicule; to disregard or reject

• Giyam-id sa mga Pariseo si Jesus tungod sa iyang mga tinuohan ug sa pagdayeg sab sa katawhan kaniya isip magtutudlo ug Mesiyas.

5. Yukab v. To inhale the smoke in a cigar

• Nagkadaghan na ang mga minor de edad nga nakat-on ug yukab sa sigarilyo ug nagpakabuang sa uban pang dili maayong binuhatan.

Napo Ka Pangutana Alang ni Ces Drilon

1. Unsa ang unang nisulod sa imong hunahuna pagkakita nimo nga gipalibotan na kamo sa mga sakop sa Abu Sayyaf?
2. Unsa kalisod ang kinabuhi isip usa ka nasikup sa inilang grupo sa mga terorista?
3. Unsa ang imong gibati sa panahon nga gibuhian si Angelo Valderama samtang kamong tulo nila Jimmy Encarnacion ug Octavio Dinampo ilang gipabilin?
4. Sa kanunay nimong pagkuha ug mga balita sa Sulu, mao ra’g nahimutang na gayod ka sa lugar. Apan sa bag-ohay lang nga nahitabo kanimo, aduna pa ba ka’y plano mobalik sa Sulu aron ipadayon ang imong trabaho?
5. Gumikan sa imong pagpuyo kauban ang mga terorista, unsa sa imong panglantaw ang hinungdan sa ilang mga binuhatan?
6. Sa pagsikup sa Abu Sayyaf kanimo, unsa’y nipatigbabaw nga pagbati: kahadlok o kalagot? Ngano man?
7. Angay ba mahadlok ang mga mosunod nga tigbalita pagkahoman sa nahitabong pagsakmit sa Sulu? Unsa ang imong mensahe alang kanila?
8. Sulod sa napo ka adlaw nga pagsakmit, unsa ang imong nakat-onan nga angay sab pagabuhaton sa usa ka tigbalita?
9. Kon hatagan ka ug higayon nga makasulti ang mga nagsikup kaninyo, unsa ang imong mensahe alang kanila?
10. Sa bahin sa natungdan, angay ba ang usa ka higpit nga pamaagi sa pagdili ug hatag ug salapi aron pagtubos sa biktima?

Napo Ka Pangutana Alang Ni Barack Obama

1. Unsa'ng pamaagi ang imong ipahigayon aron mapaniguro nga ang katawhan mahilayo sa peligro sa terorismo?
2. Sa unsa'ng butang gusto nimo nga mahinumduman ka sa katawhan?
3. Kon ikaw mahimong presidente, unsa nga problema bahin sa kalikupan ang una nimong trabahuon? Ngano kini man?
4. Unsaon nimo pag-gahin ug barato ug de kalidad nga edukasyon ilabi na sa mga bata aron mogaan ang palas-anon sa mga nagtrabahong pamilya kon aduna sa’y problema sa pagpadayon sa mga magtutudlo sa ilang trabaho?
5. Kon ikaw mahimong presidente, unsa ang una nimong buhaton sulod sa nag-unang tulo ka buwan sa imong termino?
6. Unsaon nimo ug pagpasabot ug pagpausbaw ngadto sa mga batan-on nga dili angay usik-usikan ang enerhiya?
7. Sa imong panglantaw, unsa nga pamaagi ang labing maayo aron maampingan ug dili mausik ang nagkagamay nga pundo sa lana?
8. Kon mahidayon nga ikaw ang unang Black American nga nahimong presidente sa Estados Unidos, makatabang ba kini sa pagminos ug pagpahilom sa diskriminasyon?
9. Unsaon nimo ug buhat ug mga trabaho alang sa katawhan aron masulbad ang kakulang sa trabaho?
10. Unsa pa ka dugay ang pagtugot sa Equity Bill alang sa mga beteranong Pilipino sa ikaduhang gubat?

Napo Ka Pangutana Alang Sa Santo Papa

1. Sa tanang pangalan, ngano’ng Benedict man ang imong gidala?
2. Tinuod ba nga ang Pilipinas usa sa mga nasod nga imong duawon?
3. Wala ba ka nabugnaw bahin sa imong plano sa pag-anhi sa Pilipinas bisan pa ug nasayod ka sa among kahimtang sa kalinaw ug kahusay?
4. Unsa ang imong ikasulti bahin sa komento nga magawalon ra kaayo ang mga tradisyonal nga papanhong bisti nga imong gisul-ob ug usab bisan pa ug dugay na kining wala gigamit sa mga niaging Santo Papa?
5. Unsa imong gibati sa pagprotesta sa mga sumusunod sa Islam batok sa pagpanginsulto kuno sa hulagway sa ilang relihiyon nga nigikan sa imung gihatag nga pakigpulong?
6. Wala ba ka nabalaka sa imong kaugalingong seguridad isip Santo Papa nga kaniadto aduna’y daghang nagplano sa pagpatay kang kanhi Papa Juan Paulo II?
7. Nakauyon ba ka sa paghingalan kanimo ug “the Pope’s enforcer” ug “God’s rottweiler” sa panahon nga ikaw usa pa ka kardinal tungod sa imong pagpanalipod sa tinuohang Katoliko?
8. Aduna’y mga hulongihong nga ikaw ang suod nga higala ni kanhi Papa Juan Paolo II. Unsa ang dili nimo makalimtan bahin niya ug sa inyong panaghigalaay?
9. Isip kanhi nga ulo sa Church's Congregation for the Doctrine of the Faith, sayon na lang ba kanimo ang nangulong papel sa Santo Papa nga motudlo bahin sa tinuohang Katoliko ug pagsulbad sa mga suliran parti sa pagtuo?
10. Unsa ang imong mensahe alang kanamong mga batan-on ilabi na karon nga nagsalig na ang kadaghanan sa teknolohiya?

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (2)

1. Hagawhaw n. Whisper, a low, soft utterance

• Sa kahilom sa lugar, klaro ang mga hagawhaw gikan sa mga nagtapoktapok na mga tawo.

2. Handurawan n. Imagination, reminiscence, reverie

• Samtang naghulat ko sa paglabay sa oras, napalid akong handurawan ngadto sa kinailaloman sa akong mga hunahuna.

3. Hibayhibay adj. Slow, weak, as to moving slowly or walking in turtle pace

• Sayo sa buntag, hibayhibay ang nilihokan ni Maria tungod katulgon pa siya.

4. Hingpit adj. Perfect, thorough, complete, flawless, exact, pure

• Hingpit na gayod nga nalunod ang barko sa Sulpicio.

5. Hugip-ot adj. Tight situation, scarce, few, tight business situation, not favorable

• Tungod sa krisis sa ekonomiya, hugip-ot ang kahimtang sa mga aduna’y gusto magtukod ug negosyo.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (1)

1. Bahandi – fortune, riches, treasure, wealth

Kay ato kining gikinahanglan, ampingan nato ang mga bahandi sa kalibutan labi na karon na nagkanihit na kini.

2. Kawad-on – deprivation; poverty

Hangtod karon, wala pa gihapon nasulbad ang problema sa kawad-on.

3. Isigkatawo – fellowman

Kinahanglan hunahunaon nato ang kaayuhan sa atong isigkatawo para sab sa kaayuhan sa atong nasud.

4. Pagsalop sa adlaw – sunset

Labing gihulat sa kadaghanan ang maanindot na talan-awon sa pagsalop sa adlaw.

5. Pasidunggan (v) – honor

Angay pasidunggan ang Ginoo sa tanang gasa na iyang gihatag kanato.

Akong Labing Halandumong Sugbuanong Kasinatian

Sugbuanon sa Maynila

Sa miaging tuig, niadto mi sa akong mga kabanay sa lungsod sa Maynila para mutan-aw ug musuporta sa dula entablado na giapilan sa akong ig-agaw nga gipasundayag didto sa Cultural Center of the Philippines. Mura na sab ug bakasyon ang lima ka adlaw na pagpuyo namo didto. Gisuroy namo ang lungsod ug natagbaw gyud mi sa among paglaag-laag. Usa sa dili nako makalimtan na panghitabo didto mao ang pagbisita namo sa Greenhills Shopping Center. Sa kadako sa lugar, hapit na mi masaag sa akong ig-agaw ug usahay makalimot na mi sa among gitiman-an na mga pwesto na gusto unta namong balikon. Daghan sab ug nagkalain-lain nga mga maanindot na baligya sa maong lugar. Sa sige na namo ug tuyok-tuyok ug pamili, dili lang kakapoy ang akong gibati. Wala ko ni gituyo; dili lang gyud nako malikayan ang makaingon ug “Naglibog na ko!” samtang naghuna-huna ko kon unsa sa kadaghan sa akong napilian ang akong paliton. Nasayod ko na lahi ug kahulogan ang “libog” sa Tagalog. Apan, bisa’g unsaon, mugawas gyud ang akong pagka-Sugbuanon. Nagsige na lang ko ug pugong sa akong kaugalingon na kon mahimo dili na nako balikon ug ingon ang maong linya. Gikan niining kasinatian, nakasabot ko na lisud gyud itarong ug itago ang naandan na labi na kon kini ang tubong sinultian.